«Φίλαθλος», 15-7-1997
Όχι πως είναι στο χέρι μου να κρύψω τους άγνωστους παραδείσους της Ελλάδας. Κάποια μάτια δεν γίνεται να μην τους δουν. Και μερικά από αυτά θα είναι ΒΕΒΗΛΑ. Αυτή είναι δυστυχώς η πραγματικότητα του τόπου μας ΣΗΜΕΡΑ. Αύριο ίσως θα είναι καλύτερα. Το θέμα είναι: Αντέχουν τα πράγματα το σήμερα; Μπορούν να επιβιώσουν μέχρι να έρθη εκείνο το ευλογημένο αύριο; Βλέπω στους δρόμους ΑΦΙΣΕΣ με έναν από αυτούς τους κρυφούς παράδεισους, που εγώ τον ξέρω πολλά χρόνια. Πρόκειται για το φυσικό ορμίσκο κάτω από το μοναστήρι του Αη Γιώργη των Γκρεμών, στη βορειοδυτική Ζάκυνθο, που ο κόσμος έχει πια συνηθίσει να τον λέη «Το Ναυάγιο». Πραγματικά, εκεί, μισοχωμένο στην άμμο, αναπαύεται το ναυαγισμένο «παπόρο» του καπτά-Κωσταντή Κομποθέκρα. Όταν εγώ πρωτοαντίκρυσα το θαύμα αυτό της Φύσης - το λιμανάκι, όχι το καράβι - δεν το ήξεραν ούτε οι Ζακυνθινοί, πλην ελαχίστων. Είναι πολύ δύσκολο στην πρόσβαση, απρόσιτο από την ξηρά και, τότε που λέω εγώ, αρχές της δεκαετίας του '80, προσιτό από τη θάλασσα μόνο με καλό σκάφος και ΑΝ βοήθαγε ο καιρός. Το πιάνουν οι πουνέντηδες, οι μαΐστροι, οι γαρμπήδες. Σήμερα έγινε προσιτό το Πόρτο Βρώμα, που είναι κοντά, από τη στεριά. Οπότε, φτάνεις και με νοικιασμένο βαρκάκι.
Η ουσία είναι ότι έγινε «αξιοθέατο». Πολλοί πάνε για να δούνε το ναυάγιο, να παίξουν τα παιδιά τους κρυφτό στο σκουριασμένο σκαρί. Έτσι κάπου βεβηλώθηκε ο ναός αυτός της Φύσης, που όμοιο ακριβώς εγώ δεν ξανάδα σε τόσες και τόσες περιπλανήσεις μου ανά την υφήλιο. Κάποτε έβαλα στοίχημα - πράγμα αντίθετο με το χαρακτήρα μου - με κάτι Αμερικάνους, να μου βρουν και να μου δείξουν ένα τέτοιο κομμάτι οπουδήποτε στον κόσμο. Ουσιαστικά, αυτό που είναι απίστευτο στο τοπίο είναι τα ΧΡΩΜΑΤΑ. Όλο το Ιόνιο έχει εξωγήινα χρώματα, αυτό το σημείο, όμως, είναι μοναδικό ακόμα και για το Ιόνιο. Τα απότομα, απόκρημνα και πανύψηλα βράχια έχουν χρώμα ζαχαρί και αγκαλιάζουν ένα νερό, που καμμιά ακουαμαρίνα και κανένα τυρκουάζ δεν μπορεί να συγκριθή μαζί του. Τα γλαριά, που πετάνε πάνω από το νερό αυτό, από την ανταύγειά του γίνονται λουλακί. Βλέπεις γαλάζια πουλιά να πετάνε πάνω από το κεφάλι σου. Ο ορίζοντας στο ύψος του ματιού σου είναι ένα ροζ, που έχει μέσα και μωβ. Ούτε φωτογραφία μπορεί να πιάση σωστά αυτά τα χρώματα, ούτε ζωγράφος το έχει κάνει μέχρι τώρα. Όταν πρωτοείδα το λιμανάκι αυτό ένοιωσα τι εννοούσε ο Σεφέρης «στο περιγιάλι το κρυφό κι άσπρο σαν περιστέρι».
Μετά είδα το περιγιάλι το κρυφό, που κόντευα να το πιστέψω και λίγο «δικό μου», σε φωτογραφίες στο δρόμο. Μου φάνηκε σαν να είδα αγαπημένη γυναίκα, που την πίστευα αγνή και αμόλυντη, να κάνη πιάτσα στη Συγγρού. Συγκλονίσθηκα. Μετά σκέφτηκα ότι παραείμαι εγωιστής, παραείμαι καχύποπτος με τους ανθρώπους. Είχαν δικαίωμα και άλλοι Ελληνες να δουν και να καταλάβουν. Με τον Οδυσσέα μέσα μας ανατραφήκαμε όλοι μας στο κάτω κάτω, με τη λαχτάρα του νόστου. ΝΑ ο νόστος, σκέφτηκα. Ο Αη Γιώργης των Γκρεμών. Τέτοιες εικόνες κράτησαν ζωντανό τον Οδυσσέα, πότισαν την ψυχή του με το κρασί της νοσταλγίας, ποτό φοβερό σε δύναμη, που κάνει τον άνθρωπο, ειδικά τον άντρα, πραγματικό θηρίο. Που τίποτα δεν μπορεί να τον κράτηση μακριά από το αγαπημένο τοπίο. Εφτάνησα ήταν η Ιθάκη. Κείνα τα χρόνια πρέπει να υπήρχαν όλο τέτοια λιμανάκια, όπου έκαναν το μπάνιο τους οι γοργόνες. Και χωρίς σκουριασμένα ναυάγια, να τα σπρώχνη το κύμα όλο και πιο κοντά στο βράχο. Τέλος πάντων, ο Αη Γιώργης μαθεύτηκε. Έχει κι άλλες ομορφιές η Ζάκυνθος. Πολλές και απερίγραπτες. Όλα τα Εφτάνησα έχουν τέτοια κομμάτια, που σε κάνουν να θες να πέσης στα γόνατα και να προσκύνησης. Και φυσικά και η υπόλοιπη Ελλάδα. Είναι κάτι το απίστευτο το πόσα πράγματα ομορφιάς έχει τούτος ο ευλογημένος τόπος.
Θεωρήστε τα «ναούς»! Προσπαθήστε να τα σεβαστήτε. Δεν είναι της μόδας η λέξη «σεβασμός». Η μόδα, όμως, δεν έχει καμμιά αξία. Και δεν θα κράτηση. Όποιος νοιώθει σταθερά δεμένος με αυτή τη γη και αυτή τη θάλασσα, όποιος δεν είναι ό,τι του λέει ο ένας και ο άλλος, αλλά είναι Έλληνας και ξέρει τη θα πη «είμαι Έλληνας», ας καταλάβη ότι οι ομορφιές, που του εμπιστεύθηκε η τύχη να διαχειρισθή, ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ, είναι ο πλούτος και η κληρονομιά του. Και δική τους και όλων μας. Είναι ΝΤΡΟΠΗ μας να κάνουν οι Φράγκοι χρυσάφι τις ομορφιές του δικού τους κόσμου και εμείς να μη μπορούμε στο δικό μας να κάνουμε ΤΙΠΟΤΑ ΣΩΣΤΟ!
Η ουσία είναι ότι έγινε «αξιοθέατο». Πολλοί πάνε για να δούνε το ναυάγιο, να παίξουν τα παιδιά τους κρυφτό στο σκουριασμένο σκαρί. Έτσι κάπου βεβηλώθηκε ο ναός αυτός της Φύσης, που όμοιο ακριβώς εγώ δεν ξανάδα σε τόσες και τόσες περιπλανήσεις μου ανά την υφήλιο. Κάποτε έβαλα στοίχημα - πράγμα αντίθετο με το χαρακτήρα μου - με κάτι Αμερικάνους, να μου βρουν και να μου δείξουν ένα τέτοιο κομμάτι οπουδήποτε στον κόσμο. Ουσιαστικά, αυτό που είναι απίστευτο στο τοπίο είναι τα ΧΡΩΜΑΤΑ. Όλο το Ιόνιο έχει εξωγήινα χρώματα, αυτό το σημείο, όμως, είναι μοναδικό ακόμα και για το Ιόνιο. Τα απότομα, απόκρημνα και πανύψηλα βράχια έχουν χρώμα ζαχαρί και αγκαλιάζουν ένα νερό, που καμμιά ακουαμαρίνα και κανένα τυρκουάζ δεν μπορεί να συγκριθή μαζί του. Τα γλαριά, που πετάνε πάνω από το νερό αυτό, από την ανταύγειά του γίνονται λουλακί. Βλέπεις γαλάζια πουλιά να πετάνε πάνω από το κεφάλι σου. Ο ορίζοντας στο ύψος του ματιού σου είναι ένα ροζ, που έχει μέσα και μωβ. Ούτε φωτογραφία μπορεί να πιάση σωστά αυτά τα χρώματα, ούτε ζωγράφος το έχει κάνει μέχρι τώρα. Όταν πρωτοείδα το λιμανάκι αυτό ένοιωσα τι εννοούσε ο Σεφέρης «στο περιγιάλι το κρυφό κι άσπρο σαν περιστέρι».
Μετά είδα το περιγιάλι το κρυφό, που κόντευα να το πιστέψω και λίγο «δικό μου», σε φωτογραφίες στο δρόμο. Μου φάνηκε σαν να είδα αγαπημένη γυναίκα, που την πίστευα αγνή και αμόλυντη, να κάνη πιάτσα στη Συγγρού. Συγκλονίσθηκα. Μετά σκέφτηκα ότι παραείμαι εγωιστής, παραείμαι καχύποπτος με τους ανθρώπους. Είχαν δικαίωμα και άλλοι Ελληνες να δουν και να καταλάβουν. Με τον Οδυσσέα μέσα μας ανατραφήκαμε όλοι μας στο κάτω κάτω, με τη λαχτάρα του νόστου. ΝΑ ο νόστος, σκέφτηκα. Ο Αη Γιώργης των Γκρεμών. Τέτοιες εικόνες κράτησαν ζωντανό τον Οδυσσέα, πότισαν την ψυχή του με το κρασί της νοσταλγίας, ποτό φοβερό σε δύναμη, που κάνει τον άνθρωπο, ειδικά τον άντρα, πραγματικό θηρίο. Που τίποτα δεν μπορεί να τον κράτηση μακριά από το αγαπημένο τοπίο. Εφτάνησα ήταν η Ιθάκη. Κείνα τα χρόνια πρέπει να υπήρχαν όλο τέτοια λιμανάκια, όπου έκαναν το μπάνιο τους οι γοργόνες. Και χωρίς σκουριασμένα ναυάγια, να τα σπρώχνη το κύμα όλο και πιο κοντά στο βράχο. Τέλος πάντων, ο Αη Γιώργης μαθεύτηκε. Έχει κι άλλες ομορφιές η Ζάκυνθος. Πολλές και απερίγραπτες. Όλα τα Εφτάνησα έχουν τέτοια κομμάτια, που σε κάνουν να θες να πέσης στα γόνατα και να προσκύνησης. Και φυσικά και η υπόλοιπη Ελλάδα. Είναι κάτι το απίστευτο το πόσα πράγματα ομορφιάς έχει τούτος ο ευλογημένος τόπος.
Θεωρήστε τα «ναούς»! Προσπαθήστε να τα σεβαστήτε. Δεν είναι της μόδας η λέξη «σεβασμός». Η μόδα, όμως, δεν έχει καμμιά αξία. Και δεν θα κράτηση. Όποιος νοιώθει σταθερά δεμένος με αυτή τη γη και αυτή τη θάλασσα, όποιος δεν είναι ό,τι του λέει ο ένας και ο άλλος, αλλά είναι Έλληνας και ξέρει τη θα πη «είμαι Έλληνας», ας καταλάβη ότι οι ομορφιές, που του εμπιστεύθηκε η τύχη να διαχειρισθή, ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ, είναι ο πλούτος και η κληρονομιά του. Και δική τους και όλων μας. Είναι ΝΤΡΟΠΗ μας να κάνουν οι Φράγκοι χρυσάφι τις ομορφιές του δικού τους κόσμου και εμείς να μη μπορούμε στο δικό μας να κάνουμε ΤΙΠΟΤΑ ΣΩΣΤΟ!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου